Krzyż i żniwo

Mk 4,26-29

I mówił: Tak jest z Królestwem Bożym, jak z nasieniem, które człowiek rzuca w ziemię. A czy on śpi, czy wstaje w nocy i we dnie, nasienie kiełkuje i wzrasta; on zaś nie wie jak. Bo ziemia sama z siebie owoc wydaje, najpierw trawę, potem kłos, potem pełne zboże w kłosie. A gdy owoc dojrzeje, wnet się zapuszcza sierp, bo nadeszło żniwo.

Všichni známe podobenství o rozsévači, ve kterém Ježíš řeší otázku, jak je možné, že ne všichni na základě zvěstování uvěří. Kdybychom neměli pro kázání určený text evangelia nýbrž novozákonní lekci nebo Starý zákon, četli bychom dnes o rozsévači. U Marka o pár veršů dřív, ve stejné kapitole. My však dnes čteme jiné podobenství. Také se v něm zasévá, ale na první poslechnutí možná ani není jasné, oč běží. Je to takový ten text, který si klidně poslechneme, ale docela mu nerozumíme a snadno se v něm mineme se smyslem.

Ježíš vypráví, jak to je, když zasejeme semeno do země. Roste to, objeví se stéblo, pak klas, nakonec zralé obilí v klasu a pak přijde sklizeň. Ježíš na začátku říká, že právě tak je tomu s Božím královstvím. Kde je ten podstatný moment tohoto podobenství? Ježíš ho nevypráví jen proto, že by nám chtěl připomenout, že mezi námi může vyrůst něco tak skvělého, jako je království Boží. Od toho jsou jiné texty, třeba hned ten následující o hořčičném zrnu. Tam si můžeme naplno vychutnat ten šok, že něco velmi malého se mění v něco úžasně velkého a velkolepého. Podobenství o zasetém semenu má v sobě myslím trochu jiný náboj.

Stejně jako my máme dnes hodně otázek ohledně našeho každodenního ale i budoucího života, i tehdejší lidé měli své otázky. Čekali na příchod Mesiáše, jenž vysvobodí svůj lid zpod okupace. Někteří ho poznali v Ježíšovi, jiní ne. Je on opravdu Mesiáš? Není to jen přelud? Už několikrát jsme si mysleli, že to je on a nevyšlo to. Je to tentokrát pravda? Snažíme se jaksi žít a fungovat v těchto podmínkách, které máme, ikdyž je to mnohdy těžké. V Písmu čteme o Božích zaslíbeních, že on sám nastolí své království, že nás vysvobodí, že bude konec nespravedlnosti, útlaku, cizí moci přesazované mnohdy násilím. Jak můžeme pomoci tomu, aby se toto naplnilo? Jak nám říkal Ježíš před nedávnem o oné setbě a rozsévači, aby Boží království mezi námi rostlo? Naše dnešní otázky jsou v něčem jiné, ale v něčem jsme na tom úplně stejně. I my jsme mnohdy úplně v koncích, když přemýšlíme jak oživit duchovní zápal v našem sboru, v rodinách, možná i sami u sebe. Jak omladit naše společenství, jak získat lidí pro víru, Ježíše, pro církev. Ježíš ví o našich starostech, nebere je na lehkou váhu, ale chce nám k nim říci osvobodivé slovo. Teď tedy smíme začít rozumět a chápat, co toto podobenství znamená.

Ježíš vlastně říká – hele lidi, nebojte se, že to nějak zásadně pokazíte, nebo že to nezvládnete. S tím Božím královstvím je to tak, jako když zasejete semeno do země. Dobrá, je třeba zem nějak připravit, je fajn, když to sem tam okopáte, jenže to platí spíš v tom lidském světě. S Božím královstvím je to ještě trochu jinak. Dokonce se nevyplácí ani plít plevel mezi pšenicí, jak říká Ježíš zase jinde. Co máme vědět s jistotou je, že to roste samo. Semínko prožívá zázrak stvoření, vystrčí klíček, nechá vypučet dva děložní lístky a už to jede. Tohle my lidé nezpůsobíme, tomu nepomůžeme, nad tím se nemusíme trápit. My můžeme bdít a být na stráži, ale můžeme taky klidně spát a o nic se nestarat. Na růst to nemá žádný vliv. Kdo z těch lidí, kteří naslouchali Ježíšovi v těch prvních časech, by mohl říct, že díky jeho starání přišel na svět Ježíš? Nikdo. Kdo z nás by si tedy mohl říct, že díky nám zavládne Boží království? Také nikdo. Znamená to tedy, že nic neovlivníme, že jsme docela bezmocní, neužiteční a tudíž zbyteční?

Takhle to zřejmě Ježíš nemyslel. On hlavně říká, že to, co roste, není závislé na nás. Není to naše zásluha. Z jiných míst Písma víme, že nás Pán posílá k dílu – máme třeba jít na jeho vinici, máme zvěstovat evangelium, máme zvát lidi na hostinu nebeského království, smíme odpouštět druhým, můžeme jim sloužit, smíme odstraňovat nedorozumění mezi lidmi, můžeme hledat cesty jak pomáhat bližním, máme se za druhé modlit, prosit za uzdravení, za potřeby lidí kolem nás. Nejsou to malé a nepodstatné úkoly. Ale ve chvíli, kdy budeme stát bezradně a budeme přemýšlet, jak to udělat, aby někdo přišel do církve, ve chvíli kdy budeme nešťastní z toho, že se nás schází málo, máme vědět – vždyť to na mně nezávisí. Je to jako s tím Lutherem, který prý prohlašoval, že seděli s Melanchtonem u piva, kdežto kolem šla reformace. Divíme se tomu, vždyť zrovna oni dva byli tak aktivní a kreativní pokud jde o evangelium! Museli si své odpracovat a objektivně měli obrovské zásluhy – jenže touto větou vyjádřil Luther pravdu dnešního evangelia: nebyl to on ani žádný jiný reformátor, který reformoval a oživoval ducha církve, nýbrž samotný Duch Boží, Duch Kristův. Byla to Boží milost a jen milost. Kdyby neexistovala obrovská Boží milost, žádný z nás by nemohl předstoupit před Boží tvář. Ježíšovo slovo z tohoto podobenství z nás tedy chce sejmout tu nesnesitelnou tíži extrémní odpovědnosti.

Řečeno ještě jinak – to, co se zasévá je Boží slovo. O tomto slovu je i dnešní bohoslužba, o něm hovoří všechny texty. Tvůřčí a měnící svět slovo Boha. Nikoliv naše. To, že to roste, je dáno Božím působením. A Boží působení v nás je působením Ducha svatého, který v člověku uvede věci do pohybu a způsobí, že se v nás probudí touha poznat něco víc, než jen věci tohoto světa. Ovoce, které vydáme, není pak naše vlastní. Nemůžeme se chlubit tím, jak jsme dobří a co jsme dokázali. Můžeme jen říct, že nám to bylo dáno z Boží milosti. Nastane žeň. Ani ta není v naší moci. Bude to zase Bůh, který rozhodne o tom, kdy nastane soud, kdy bude konec všech věcí, kdy se naše lidská budoucnost bude dotýkat už jen toho, co pro nás Bůh připravil.

No właśnie – o co chodzi z tym żniwem? Kochani, mamy tylko dwie niedziele, a w naszym kalendarzu już nastanie Czas Pasyjny. Środę Popielcową mamy w tym roku na Walentynki, co radzie redakcyjnej „Przyjaciela” nasunęło pewne pomysły odnośnie treści numeru; ale o tym się przekonacie czytając. Jezus mówił o tym, że ziarnem jest Słowo Boże. To ono znajduje różną percepcję, różne rodzaje przyjęcia. Ale najważniejszym Słowem wypowiedzianym przez Boga jest przecież On sam, Syn Boży Jezus Chrystus! Jest nim Jego zbawienie, ratunek dla każdego człowieka, jest plan Bożej łaski przewyższającej ludzkie grzechy. Słowa Tory, Prawa starotestamentowego uczyły moralności, mówiły jakim Pan Bóg najchętniej widziałby człowieka. Ale wielekroć są one niczym zwierciadło, lustro w którym widzimy, jak wiele do tych Bożych wzorców nam nie dostaje. A Boże plany idą dalej. Idzie dalej to Jego panowanie, królowanie, królestwo… Przychodzi dalsze Słowo. To najważniejsze. Boże wcielenie w ludzką rzeczywistość, losy, ludzkie ciało – jest tym najważniejszym Słowem. I dziś czytamy, że nic to ziarno wsiane do tej ziemi nie zrobi – ono dojrzewa tak jak ma, a oto już zbliża się dzień żniwa! Jezus mówi najpewniej o swoim losie, o swojej śmierci. Mówi o niej jako prawdziwy człowiek. Wszystkie teksty czasu przedpostnego, a potem okresu Pasji, będą nas prowadziły coraz bliżej krzyża. A już dziś On sam nam mówi, że ten krzyż jest nieuchronny.

A jak to jest z naszym krzyżem i cierpieniem? Myślę, że i o tym jakoś nam to słowo mówi. Że nie do nas, ludzi, należy wywoływanie przyszłości, nadmierna o nią troska, obliczanie dat itp. To przez wieki ludzie czynili, chcąc nadejście Bożego Królestwa – w cudzysłowie – „przyśpieszyć”. Ale dla nas jest tak lepiej, mówi dziś Jezus, że nie wiemy, co nas czeka. On wie, co go czeka, a mimo to tak mówi! On jeden wie, że jest Barankiem posłanym, by został złożony na ofiarę za grzech świata. A mimo to mówi, że się ziarno nie ma przejmować tym, że rośnie do żniwa; nie ma się o to troszczyć nawet rolnik. Byłoby dla nas zgubne, gdybyśmy wiedzieli, co jest przed nami. Zwłaszcza mam teraz na myśli ludzi żyjących w najróżniejszych zgubnych systemach, gdzie są dla swojej wiary prześladowani, ich mienie jest im zabierane, burzone są ich domy i świątynie, zamachowcy wysadzają się w środku ich nabożeństw i spotkań, są więzieni przez lata w strasznych warunkach, na ich oczach są zabijani ich najbliżsi… Oni by nam powiedzieli to samo, co Jezus: nie troszczcie się o to, bo Bóg ma to wszystko w swoim ręku. Kiedy się z nimi rozmawia, oni nawet nie uważają się za szczególnych męczenników. O tym wszystkim też przeczytacie w najnowszym „Przyjacielu”. Oni wiedzą, że Bóg jest z nimi. Że dla Niego warto znieść wszystko, bo On nadał ich życiu wartość, jakiej nie mieli dotąd oraz sens, jakiego by nie mieli nigdy.

Naszym powołaniem nie jest trwożyć się, że oto nastanie żniwo. Wraz z nim nastaje Boże władanie, Jego sprawiedliwość, która nam przywróci utraconą prawość, że będziemy mogli z odsłoniętym czołem stanąć przed Jego obliczem. W ostatni wtorek mówiliśmy w szkole o tym, że mamy zrobić to, co do nas należy, a resztę zostawić „do troszczenia się” Panu Bogu. Czytaliśmy na przykład ten uwalniający Psalm 127: „Jeśli Pan domu nie zbuduje, próżno trudzą się ci, którzy go budują, jeśli Pan nie strzeże miasta, daremnie czuwa stróż. Daremnie wcześnie rano wstajecie i późno się kładziecie, spożywając chleb w troskach; wszak On i we śnie obdarza umiłowanego swego”. Dokładnie to, co dziś mówi Jezus. I nie zdążyliśmy zaśpiewać, bo już był dzwonek, ale chociaż zacytowaliśmy słowa pieśni Stanisława Jachowicza „Z Bogiem, z Bogiem każda sprawa”, jak to w przeróżnych sytuacjach życia możemy zrobić swoje – a Panu Bogu pozostawić „troszczenie się” o to. I jeszcze nie zdążyłem opowiedzieć historii, którą znam od pewnego ewangelisty z Tanzanii, o tym jak pewien Afrykanin niósł na głowie wielki ciężar, i podwiózł go kierowca przejeżdżającego samochodu. Patrzy – a gość tę swoją wielką paczkę ciągle, nawet na skrzyni samochodu, trzyma na głowie! Choć się wiózł, nie mógł uwierzyć, że to auto jest dość silne, żeby uwieźć jego ciężar.

My też tak nieraz robimy. Słowo Boże nam mówi: „Wszelką troskę swoją złóżcie na Niego, gdyż On ma o was staranie”. My niby-to oddajemy to w modlitwie, ale zaraz potem nadal trzymamy tę swoją wielką pakę trosk na głowie. Bo co – Jezus nie jest dość mocny, żeby nas uwieźć razem z naszym ciężarem? Przecież i tak nas wiezie. Przecież nasionko i tak się rozwija. Co jeszcze chcesz temu pomóc? Jak jeszcze? Pewnie, że nie mamy leżeć i prosić Boga, by za nas coś zrobił – ale wzrost, a zwłaszcza żniwo nie należy do naszych kompetencji.

Złóżmy więc z naszych głów i barków na Niego nasze troski. I pamiętajmy też o celu – że Boże Królestwo jest tuż, tuż, bliżej niż za dni historycznego Jezusa. Amen.